یکی از مادههایی که امروزه کاربرد بسیار گسترده و وسیعی را در صنایع مختلف تولیدی پیدا کرده است، لاستیک میباشد. مادهای غالا به رنگ سیاه، غالبا منعطف بوده و مقاومت خوبی را از خود نشان میدهد. خاصیت و ویژگیهای این ماده منجر به این شده است که طیف وسیعی از صنایع، از کاربرد این ماده و دستاوردی که ایجاد میشود به راحتی عبور نکنند. با بیان کاربردی که این ماده در زندگی انسانی پیدا کرده است، متوجه خواهید شد که چه کاربرد گسترده و وسیعی توسط این ماده ایجاد میشود.
اما قبل از بیان هر نکتهای بهتر است ساختار و موادی که لاستیک را به وجود آورده است را مورد بررسی قرار دهیم. سپس بعد از بیان ساختار لاستیک و ویژگی آن، میتوان به شکل راحتتر کاربرد آن در صنایع را به شکلی جامع و مفصل بیان کرد.
اجزا و ساختار تشکیل دهنده لاستیک
این ماده از مواد مختلف و گوناگونی به وجود آمده است و به همین دلیل از ویژگیهای بسیاری نیز برخوردار است. اما ما به معرفی چند ماده معروف از اجزای ساخت این مواد میپردازیم تا آشنایی مختصری نیز با ویژگی آن نیز داشته باشیم.
کائوچو: یکی از مهمترین اجزای تشکیل دهنده این ماده ترکیبی بوده که به دو صورت میتوان آن را به دست آورد.اولین شکل به صورت طبیعی است. کائوچو نام یک گیاه بوده که با فرایندی طبیعی به دست آمده و در یک چنین مواردی مورد استفاده قرار میگیرد.
البته قابل ذکر است که بیان کنیم نوع دیگر فرایند وجود دارد که این ماده به دست میآید. علاوه بر فرایند طبیعی، امروزه غالبا از روش مصنوعی برای به دست آمدن این ماده استفاده میشود. با استفاده از فرایند شیمیایی که امروزه بسیار مرسوم است این تغییرات صورت میگیرد.
آنتی اکسیدان: به دلیل استفاده متفاوت و متنوعی که از لاستیک صورت میگیرد، این ماده در شرایط مختلف قرار میگیرد. قرار گیری در این شرایط مختلف، موجب میشود که این ماده در آستانه تخریب قرار گرفته و در صورتی که از مقاومت لازم برخوردار نباشد، عوامل مخرب میتوانند به آن آسیب برسانند.
کاری که آنتی اکسیدان صورت میدهد این است که اجازه نمیدهد عوامل مخرب باعث پوسیدگی و از بین رفتن لاستیک و ویژگیهای آن شوند. عوامل مخرب میتواند، اکسیژن، آب، حرارت، مواد شیمیایی و.... باشد. البته قابل ذکر است که این ماده به تنهایی نمیتواند تمام این ویژگی را برای صنایع فراهم کند. این ماده با ترکیبی که با سایر مواد صورت میدهد، این مقاومت را به لاستیکها میدهد.
روغن: بیان شدکه یکی از ویژگیهای این مواد، نرمی و انعطافی است که دارا است. روغنی که برای ساخت این ماده استفاده میشود این ویژگی را دارا بوده و از همین رو میتوان در کاربری مورد نظر و مورد نیاز، استفاده کرد.
سیلیس: از خاصیتهای دیگر لاستیک این است که مقاومت بسیاری را در برابر حرارت دارا میباشد. همچنین از چسبندگی بسیاری برخوردار است که اتفاقا از ویژگیهای ضروری و مورد نیاز لاستیکها محسوب میشود. سیلیس است که این ویژگی را در این ماده ایجاد میکند و بخش مهمی از امورات توسط این خاصیت به وجود میآید.
فرایند ساخت لاستیک
در ابتدا فرایند مخلوط موادمختلف صورت میگیرد. موادی که در قسمت قبلی توضیح داده شد غالبا در دستگاهی به نام میکسر لاستیک یا بنبوری مخلوط گشته تا به ماده مورد نظر رسید. اینکه چه میزان ماده استفاده شود یک فرایند تخصصی بوده و افراد خاص و متخصص میتوانند شرایط استاندارد آن را تشخیص بدهند.
بعد از اینکه مواد مخلوط داده شد و به آن مادهی مورد نظر رسید، مورد فشار قرار گرفته و حرارت داده میشود. این فشار و حرارت موجب این میشود که شکل اولیه از آن چیزی که قرار است مورد استفاده قرار گیرد مشاهده شود.
فرایند و مرحله بعدی این دستگاه برای سفت شدن لاستیک، انجام فرایند سرمادهی به این ماده میباشد.
بعد از اینکه تمامی این مراحل صورت گرفت، میتوان این ماده را در حالت رولهایی قرار داد و یا برش بر روی آنها صورت داد تا در کاربری مورد نظر، استفاده شود.
کاربرد لاستیک در صنایع
استفاده متعدد از این ماده موجب شده است که اهمیت آن بسیار در نظر گرفته شود. از جمله کاربرد آن میتوان به کاربرد در صنایع خودرو برای تایر و یا واشر اشاره کرد.
یا در صنایع ساختمانی برای عایق بندی و جلوگیری از سرما و صدا بسیار کاربرد دارد.
از کاربرد دیگر میتوان به استفاده این ماده در صنایع پزشکی برای ساخت ابزارات و وسایل جانبی استفاده میشود.